De opdracht
Elke keer weer is het boeiend om aan een nieuwe opdracht te beginnen en een onbekend veld te betreden. Het zal de reden zijn dat ik dit werk doe. Deze keer was het extra spannend. Pieter Tops had me gevraagd om met hem mee te doen. Een onderzoek doen naar het Nationaal Programma Rotterdam Zuid. Een programma dat al tien jaar loopt om Rotterdam Zuid in sociale zin te verheffen, om de mensen in dit gebied meer kansen en mogelijkheden te bieden om een goed leven te leiden. Tientallen jaren was het een achterstandsgebied van bijkans onnederlandse omvang. ‘Wat kunnen anderen van dit programma leren?’, was de vraag van het ministerie van Binnenlandse Zaken. En dit alles in Coronatijd. Dus we konden mensen niet in levendelijve spreken, we konden niet op Zuid rondlopen en gesprekjes voeren. Het moest op basis van online interviews en stukken lezen. We hebben mijn jonge collega’s Rowan Noomen en Suzanne Hoogland, en later Kitty van der Pluijm, gevraagd mee te werken.
Een complex vraagstuk
Wat al snel opviel in onze interviews was dat iedereen erg enthousiast was over het programma. Onze gesprekspartners spraken er met gedrevenheid en passie over. Sommigen waren al vele jaren aan het programma verbonden. En na al die jaren nog steeds dat enthousiasme. Dat tref je niet zo vaak.
We merkten bovendien alras dat we enkele basis-vooronderstellingen aan de kant moesten zetten. Het was helemaal geen groots opgetuigd programma, behangen met veel geld, een grote programma-organisatie met veel macht en bevoegdheden. Integendeel zelfs. Maar hoe kan het dan toch werken, hoe kan het bij de hoofdrolspelers dan zoveel enthousiasme opwekken en steun geven? Onze verwondering groeide met elk gesprek. En daarmee ook onze puzzels.
Elke week spraken we elkaar anderhalf uur op woensdagmiddag. Toen de zwangere Suzanne ging bevallen, kwam Kitty erbij. Zij bevond zich aan de andere kant van de wereld, op een zeilboot bij een eilandje in de buurt van Tahiti. Ze is inmiddels al twee jaar op wereldreis. Nu alles online ging, kon ook zij meedoen. Zoekende gesprekken met elkaar. Proberen met open ogen te kijken. Op zoek naar de werkzame bestanddelen van NPRZ. In de kerstvakantie toog ik naar Tilburg en schoof ik bij Pieter aan tafel. Twee jonge opa’s wisselden ervaringen uit. Vervolgens praatten we urenlang over NPRZ onder het genot van excellente koffie, bonbons en meer. Elk antwoord werd door de ander weer van een vraag voorzien.
Het verhaal van NPRZ ontrafeld
Het is een wonder, steeds weer, maar soms lukt het om echt samen te denken, om met elkaar een verhaal te maken dat je in je eentje nooit had kunnen schrijven omdat je dan te veel gevangen zit in je eigen gelijk. En nu lukte dat, aan tafel in Tilburg, en tijdens die woensdagmiddagen online.
En zo wisten we het Verhaal van NPRZ te ontrafelen en te beschrijven. De komende weken zullen we een aantal opmerkelijke elementen uit het verhaal van NPRZ nader uitlichten. Lees hier het onderzoeksessay.